Dlaczego moje dziecko nie mówi?
Skoro tu jesteś, to zapewne zadajesz sobie to pytanie już od jakiegoś czasu… “Dlaczego moje dziecko nie mówi?” – pytasz. Starasz się zrozumieć co się dzieje i znaleźć odpowiedź ponieważ np. dzieci w podobnym wieku prezentują zupełnie inny poziom mowy. Powiem tak. Dobrze trafiłeś! Postaram się wytłumaczyć Ci, co może być przyczyną tego, że Twoje dziecko nie mówi. Swoją odpowiedź oprę na tym, z czym spotykam się na co dzień. Od 2010 roku pracuję jako neurologopeda z dziećmi zarówno w Polsce, jak i za granicą (w UK od 2012).
Taka mała uwaga na początek… Proszę, postaraj się zrozumieć, że przypadek Twojego dziecka może być jeszcze inny. Przytoczone poniżej przyczyny niemówienia są w mojej pracy statystycznie najczęstsze, choć tak jak wspominam, nie jedyne. Jestem specjalistą w tej dziedzinie i wiem, co mówię. Biorę za to wszystko odpowiedzialność od wielu lat. Dlatego proszę, potraktuj poniższe paragrafy jako bardzo konkretny drogowskaz dla Twojej rodziny.
Zanim zaczniemy
Przygotowaliśmy dla Ciebie narzędzie, które pozwoli na określenie poziomu rozwoju dziecka za pomocą kilku prostych pytań. To najłatwiejszy sposób na sprawdzenie czy “coś jest nie tak”. Test jest bezpłatny a jego wykonanie zajmie Ci 3-5 minut.
Rozpocznij test
Dlaczego moje dziecko nie mówi?
Zacznijmy od początku
Kiedy dziecko rozwija się w łonie matki, przez 9 miesięcy, zachodzą bardzo złożone i skomplikowane procesy, by z dwóch małych komórek „powstał” mały człowiek. Czasem już na tym poziomie może zadziałać jakiś czynnik, który spowoduje jakąś mutację, której skutkiem zespół genetyczny. Czasem też dziecko nagle przestaje się rozwijać i ciążę trzeba rozwiązać wcześniej niż jest to przewidziane w normach. Zespoły genetyczne nie są częste, ale jednak występują. W samej Europie około 30 mln ludzi jest nimi dotknięta.
Poród
Po ciąży, co pewnie wie każdy, następuje poród. Tu nie będę się zbytnio rozwodzić. Powiem tylko, że wszystko co z nim związane, czyli m.in. czas jego trwania, warunki, ułożenie dziecka, jego wygląd i stan po porodzie, jego waga, itd. to wszystko bardzo często rzutuje na dalszy rozwój małego człowieka. Normy określone w literaturze przez lekarzy i naukowców zostały ustalone na podstawie wieloletnich badań nad człowiekiem. Jeżeli jakaś z powyższych wartości odbiega od przyjętych norm, wtedy prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań w przyszłości rośnie. Nie tylko w kontekście mowy.
Uszkodzenia mózgu
Następną przyczyną niemówienia mogą być problemy natury neurologicznej, powiązane głównie z ośrodkowym układem nerwowych, a konkretniej z mózgiem, z jego rozwojem i funkcjonowaniem. Dobrym przykładem jest szereg chorób u osób starszych np. tzw. Alzheimer. U dzieci również występują zaburzenia neurologiczne. W takim przypadku, jak i w innych kluczowa jest szybka i skuteczna diagnoza problemu.
Niedosłuch
Kolejna przeszkoda to niedosłuch. Dziecko może urodzić się niedosłuchem, ale także taki niedosłuch może u niego wystąpić na skutek urazów mechanicznych lub różnego rodzaju chorób układu słuchowego. Wady wrodzone są najczęściej wykrywane w pierwszym badaniu słuchu, które jest przeprowadzane w drugiej dobie życia dziecka. Jednak prawidłowy wynik tego badania nie gwarantuje, że dziecko np. nie będzie miało wysiękowego zapalenia ucha lub korka woskowego w przyszłości. Dlatego słuch zawsze należy badać, gdy pojawiają się chociażby najmniejsze symptomy tego, że coś może się dziać. To jest chyba TOP 1 jeżeli chodzi o przypadki zaniedbań u rodziców!
Środowisko rozwoju dziecka
Ostatnią kwestią, o której chcę dziś wspomnieć, to środowisko, w którym wychowuje się dziecko. Jeżeli jest ono niestymulujące lub stymulujące, ale nie tak jak powinno, to mowa dziecka może nie rozwijać się właściwie lub wręcz cofać!
Mam tu na myśli dwie konkretne sytuacje.
- Pierwsza to czas, który poświęca się dziecku na np. wspólną zabawę, stymulację lub po prostu uczestniczące / aktywne przebywanie razem. Dziecko bez tego czasu będzie rozwijało się gorzej, wolniej. Mam tu namyśli nie tylko mowę, ale całościowy rozwój dziecka. Zawsze warto mieć czas na zabawy ruchowe jak i intelektualne.
- A druga sprawa to zła stymulacja. Chodzi mi tu głównie o wysokie technologie. I tu powtórzę znane Ci pewnie slogany. Dziecko w wieku od 0 do 2 lat nie powinno korzystać z tabletu, ipada, telefonu komórkowego (do grania i zabawy. Rozmowa jest ok), laptopa (by oglądać bajki. Skype i korzystanie z innych komunikatorów jest ok), TV, itp. Dziecku na tym etapie nie jest to w ogóle potrzebne, by się rozwijać. U dzieciaków z zaburzonym czy też opóźnionym rozwojem mowy te zalecenia mają uzasadnienie bez względu na wiek. Jeszcze raz powtórzę.
Wysokie technologie mają duży wpływ na prawidłowy rozwój dziecka. Jeżeli Twoje dziecko nie mówi to zastanów się ile czasu spędza przed telewizorem albo korzystając z telefonu komórkowego!
Przejdźmy teraz do tego, co powtarzam zawsze, wszędzie i każdemu…
Rozwój dziecka jest jak wspinaczka pod górę. Najpierw raczkujemy, później chodzimy, dalej biegamy… a na samym szczycie jest mówienie. Komunikacja werbalna. Jeżeli dziecko napotyka wiele przeszkód po drodze, to osiągnięcie szczytu staje się trudniejsze i zajmuje znaczenie dłużej.
Gwoli ścisłości. Na szczycie jest mowa, a jeszcze wyżej, na samym koniuszku tego szczytu, jest wymowa. Tak, dla mnie jako logopedy, mowa i wymowa to odrębne kwestie. W sumie to powinnam wyróżnić prócz mowy i wymowy jeszcze komunikację, ale to na razie zostawmy. Wróćmy jeszcze na chwilę do obrazu góry. Dziecko, żeby “wejść” na szczyt musi rozwijać się prawidłowo. Czyli jego motoryka duża, mała, percepcja wzrokowa, słuchowa, intelekt, itd. muszą być na odpowiednim poziomie w stosunku do jego wieku, by mogło iść pod górę. Gdy rozwój globalny dziecka będzie „kulał” z różnych powodów, to i mowa, która jest najwyższą umiejętnością, nie będzie na odpowiednim poziomie. Dlatego np. dziecko, które zaczęło chodzić później, może zacząć mówić później. Nie piszę tego po to, by usprawiedliwiać pewne sytuacje, tylko aby zobrazować, że wszystko w rozwoju dziecka się ze sobą łączy i współgra. Pamiętaj o tym, kiedy kolejny raz zapytasz się sama siebie “Dlaczego moje dziecko nie mówi?”
Pamiętaj!
Przyczyna dlaczego Twoje dziecko nie mówi może być zupełnie inna i nie znajdujesz jej w wyżej wymienionych. Proszę Cię tylko o jedno. Jeżeli Twojej dziecko nie mówi, nie czekaj. Zgłoś się do dobrego logopedy, który pomoże dotrzeć do przyczyny takiego stanu rzeczy i w razie potrzeby pomoże rozwiązać problem.
